به مجله موسیقی طریقت خوشآمدید. در این صفحه از آخرین اخبار و تازههای محمد طریقت مطلع میشوید. جدیدترین آثار، کنسرتها، مصاحبهها و ... به اطلاع شما میرسد.
در مورد تالیف کتاب ریتم از نگاهی دیگر، باید عرض کنم که من همیشه دنبال این بودم تا بتوانم آنچه را که میدانم را به طور کامل به هنرجویان منتقل کنم. به این منظور در کنار کتابهای آموزشی موجود همواره دست نوشتههایی نیز برای هنرجویان فراهم کردم تا نگرش وسیعتری نسبت به دف و اجرای آن داشته باشند. به طور مثال اگر در کتابی برای آموزش چنگ تنها به 5 یا 6 تمرین پرداخت شده بود، من آنقدر تمرین در ارتباط با چنگ مینوشتم و تکرار میکردم تا دیگر جای هیچ سوال و شکی نباشد. همین امر باعث این شده تا اطرافیان برداشتهای مختلف از جمله سختگیرانه و یا باحوصله و شاید هم وسواسی از من داشته باشند در صورتی که تنها هدف من این است که کاری را که میبایست انجام داده شود به بهترین نحو صورت گیرد. چون هیچگونه اجباری نیست که انسان حتما نوازنده یا آهنگساز و یا مولف و... باشد. پس برای مثال اگر میخواهد آهنگی بسازد بهتر است به جاودانه شدن آن فکر کند. به نظر من یک نوازنده علاوه بر مهارتهای اجرایی که طی تمرینات خود بدست میآورد باید به بررسی تاریخ ساز خود، اساتید آن، تجزیه و تحلیل آثار و جنس و ابعاد ساز خود نیز بپردازد. در این کتاب با آزمونهایی که در بین درسها مطرح گردیده سعی بر آن شده تا شناخت هر چه بیشتر هنرجویان با دف و سیر تحول تاریخ آن حاصل شود.
همچنین از ابتداییترین مطالب همچون شمارش به تنهایی تا تئوریهایی که مربوط به دف است را به شیوهای که خسته کننده و کلیشهای نباشد و به صورت کاملا طبقهبندی شده در سه جلد که جلد اول آن هم در دسترس است تالیف کردهام.
نکتهی حائز اهمیت این است که دف با وجود قدمتی که دارد اما چند سالی است که به طور جدی وارد عرصه موسیقی شده است. برای همین از لحاظ قوانین اجرایی بسیار متفاوت است و هرکس به زعم خود شیوهای برای نواختن دارد و آن را میپسندد و آموزش میدهد و متاسفانه هنوز اتفاق نظر واحدی وجود ندارد. مثلا جایگاه نت "دو" در همه جای دنیا مشخص است، اما در دف هنوز واژه"تم" یا "بک" به معنی واحدی ثبت نشده تا چه رسد به طرز اجرای واحد آن و چون کتاب ریتم از نگاهی دیگر کتاب کمک آموزشی است باید طوری طراحی میشد تا نوازندگان بتوانند با هر شیوهای که آموزش دیدهاند از این کتاب بهره ببرند. به همین منظور هیچ گونه اشاراتی به شیوه قرار گرفتن دف بر روی دست و یا اجرای حرکات به صورت تصویری نشده و فقط به نکات آکادمیک و عملی پرداخت شده است.
در این کتاب به بررسی میزانها به صورت کلی پرداخته شده است و تنها به ذکر میزان نماهایی همچون 2/4 و 4/4 و 6/8 اکتفا نکردهام. به همین منظور وقتی کسی با قاعده دو ضربیها و سه ضربیها و چهارضربیها و... و ریتم آنها آشنا شود دیگر کار مشکلی برای وی نخواهد بود. به همین دلیل اسم این کتاب را ریتم از نگاه دیگر نامگذاری کردهام.
انسان برای دستیابی به نظم باید در ابتدا دوران بینظمی را سپری کند همچون کودکی که برای راه رفتن بارها به زمین میخورد، این بینظمی تعریف سادهای از سنکوپ است. یعنی در ابتدا هنرجویان بدون آنکه خود بخواهند سنکوپهای ابتدایی را اجرا میکنند و در کلاس به آنها آموزش داده میشود که نهتنها سنکوپ اجرا نکنند، که با نظم بیشتری به اجرای ریتمها بپردازند. سنکوپ انواع مختلفی دارد که به توضیح آن در کتاب پرداخته شده است. سادهترین نوع سنکوپ همان جابجایی تاکید بر روی ضربها است. پس من ساختار شکنی انجام ندادم و فقط از اجراهایی که افراد در ابتدا به آن میپردازند استفاده کردم و یکی از انواع سنکوپها را به این شکل معرفی کردهام.
عدم توانایی هنرجویان برای نوشتن آنچه که به ذهنشان میآمد، موضوعی بوده که همواره ذهن من را به خود مشغول کرده است. یکی از اهداف من در چاپ این کتاب همین موضوع بوده است که در انتهای هر درس از هنرجویان بخواهم که قطعهای را بنویسند که خوشبختانه هر چند مدت بسیار کوتاهی است که از چاپ این کتاب میگذرد اما احساس میکنم که این مشکل تا حدی برطرف شده است. همچنین در این کتاب سعی شده تا جایی که امکان دارد ریتمها از حالت شرطی بودن درآورده شود، به طور مثال همیشه بعد از حرکت "تم" حرکت چپ اجرا میشده اما تمرینهایی در این کتاب وجود دارد که با چپ شروع و با "تم" ختم میشوند. این تمرین توانایی همسان بودن دستها را بوجود میآورد و در نتیجه تمام این تلاشها و تحقیقات من در راستای درک بهتر و راحتتر بودن یادگیری این ساز برای علاقهمندان بوده است که شاید با نگارش این کتاب به نوبه خود در این عالم بیانتهای موسیقی اثربخش بوده باشم.
هنر ایران زمین همواره در طول تاریخ در چهارچوب بایدها و نبایدها قرار گرفته، هنرمندان با شکستن سکوت خود ثابت کردند که عشق به فرهنگ و اصالت ایرانی چیزی فراتر از اینها است، گرچه آهنگسازان، نویسندگان، نقاشان و... بر این موضوع کاملا واقفاند که پس از سالها زحمت برای خلق یک اثر تنها خستگی است که برایشان به یادگار میماند با این حال دست از تلاش خود برنمیدارند تا امانت داری مطمئن برای حفظ و اشاعه فرهنگ اصیل ایرانی باشند. هدف از نوشتن این کتاب بیان ارزشها و توانائیهای دف، این کهن ساز پر رمز و راز است. دف، با وجود قدمت بسیاری که دارد اما چند سالی بیش نیست که به طور جدی وارد عرصه موسیقی شده و بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. همین امر باعث شده که عدهای از روی ناآگاهی با نادیده گرفتن ارزشهای دف، حرمت این ساز را شکسته و مسیر آن را که زادگاهش مکانی مقدس به نام خانقاه بوده است به سفرهخانهها و مجالسی که هدفی جز سودجویی از نوای پرشور و مست کننده دف را ندارند تغییر دهند که شاید این کار باعث ایجاد این شبهه در اذهان عمومی شده که معتقدند آموزش دف بسیار ساده است و تنها با چند جلسه کلاس حتی به مقام استادی نیز میرسند!... در حالیکه برای فراگیری این ساز نیز همانند سازهای دیگر مسیری بس دشوار را باید پیمود. همچنین متاسفانه بعضی از نوازندههای تنبک نیز به تدریس دف اشتغال دارند و چون این دو ساز از لحاظ تکنیکی کاملا با یکدیگر متفاوت هستند لطمهای جبرانناپذیر به هنرجویان آن وارد خواهد آمد. کتاب ریتم از نگاهی دیگر یک مجموعه سه جلدی است که در آن سعی شده به زبانی ساده مطالب آموزشی ساز دف بیان شود که شامل بررسی میزانهای ساده، مختلط، ترکیبی، ریتمها، تئوری موسیقی، تکنیکهای اجرایی و آزمونهای متعدد است. این مجموعه به صورت مکمل کتب آموزشی و برای کلیه سبکهای دفنوازی مورد استفاده است. امیدوارم که توانسته باشم خدمتی بسیار ناچیز به هنر این سرزمین و تمام کسانی که به نحوی برای بقای فرهنگ اصیل ایرانی تلاش میکنند کرده باشم.